توضیح مقدماتی
به طور کلی صدا به سه قسمت تقسیم می شود 1-صدای بم 2-صدای وکال یا میانی 3- صدای زیر. شنیدن این سه قسم صدا در یک اسپیکر ، کیفیت صدا را به شدت کاهش میدهد ، به شکلی که ممکن است تشخیص محتوای صدای شنیده شده بسیار مشکل باشد.به این معنی که معمولا نمیتوان از یک اسپیکر ساده انتظار داشت که صداهای مختلف با فرکانسهای متفاوت را به طور واضح و تفکیک شده اجرا کند. به همین منظور برای شنیدن بهتر صدای موسیقی از ابزارهای جانبی استفاده می شود.این موضوع در صداهای پخش شده در سیستم پخش صوتی وتصویری خودروها هم صادق است ؛ یعنی اجرای صدای بم که فرکنسی بین 20 تا 200 هرتز دارد ، برعهده ساب ووفر است و صدای وکال و میانی که اجرای آن اغلب بر عهده میدرنج ها و بلندگوهای بیضی می باشد ، فرکانسی معادل 300 تا 2000 هرتز دارد و صدای ریز که فرکانس صدایی 3000 هرتز تا 20000 هرتز را در بر میگیرد و اجرای آن بر عهده تیوتر و سوپر تیوترها و یا هورن ها می باشد. وظیفه ای که این وسیله ها در سیستم ها بر عهده دارد پخش صداهای مختلف در آهنگ ها است و درواقع این وسیله ها کمک خواهد کرد تا شما آهنگ ها را با جزئیات بیشتری گوش دهید.
امروزه یکی از مسائلی که بیشتر مورد توجه علاقه مندان به صدا (در سیستمهای صوتی) قرار گرفته است میدرنج ها و سوپرتیوتر ها می باشند. در این مطلب سعی داریم به بیان موضوعاتی درمورد تیوتر ، سوپرتیوتر و هورن بپردازیم و کارایی و شباهتها و تفاوتهای آنها را بیان کنیم.
تیوترها
به طور کلی در تعریف تیوتر می توان اینگونه بیان کرد که تیوتر ها و سوپرتیوترها و هورنها همگی نیز نوعی بلندگو هستند که اجرای فرکانسهای ( بالا) را بر عهده دارند. تیوتر ها اغلب ابعاد کوچکی دارند (از 3 سانتیمتر کوچکتر می باشند) ولی از نظر ظاهر تنوع بالایی دارند واز لحاظ ساختار به سه دسته تقسیم می شوند:
1- تیوتر دام: معمولا از جنس ابریشم یا مواد الیاف شده نرم می باشد.
2-تیوتر مخروطی : ساختاری شبیه بلندگو دارد و معمولا از جنس کاغذ می باشد
3- ریبون: که بدون مگنت (آهنربا) ساخته می شود. در ساخت تیوترها معمولا ازمگنت نئودیوم استفاده می شود.
تیوترها گاه بر روی بلندگوهای بیضی و گرد ، گاه به عنوان قسمتی از یک کامپوننت و گاهی به صورت جداگانه تولید و عرضه می شوند.
در سیستم های صوتی خودرو ، پخش صدای آهنگ وظیفه اصلی بلندگو هایی است که در دو مدل گرد و بیضی (خربزه ای) هستند و خود دارای انواعی هستند. بلندگوهای گرد در سه سایز 10، 13 و 16 سانتی متری قابل دسته بندی هستند. بلندگو های 16 سانتی متری پرقدرت ترین مدل بلندگوهای کرد به شما می روند اما به این معنا نیست که توانایی ایجاد بیس و اکو را داشته باشند. به همین خاطر لازم است برای داشتن صدایی مطلوب (بیس و اکو) از سایر وسایل مورد نیاز استفاده نمایید.
بلندگوهای خربزه ای هم همانند بلندگوهای گرد دارای دو دسته کلی هستند. دسته ای که آمپلی فایر را ساپورت نکرده و دارای کیفیت پایین است و دسته ای که آمپلی فایر ها را ساپورت می کند و در صدای بلند هیچگونه نویزی به گوش نخواهد رسید.
انواع تیوتر:
سوپر تیوتر ها :
سوپرتیوترها در مقایسه با تیوترها پرتاب صدای فوق العاده بالاتری دارند و معمولا در سیستمهای صوتی SPL (Sound pressure Level) کاربرد دارند. سوپر تویتر ها ساختار بسیار ساده و یکسانی دارند ،آنها از صفحات فلزی ساخته شده اند که بر اساس ادعای بعضی از شرکتهای سازنده از جنس تیتانیوم می باشد ساخته می شوند. مگنت سوپرتیوترها بطور معمول از ترکیبات آلیاژی فریت ساخته می شود .
البته سوپرتیوترها معمولا نسبت به تیوترها دیستروشن(اعوجاج و درهمریختگی صدا) بالاتری دارند ولی طراحی برندهای حرفه ای تا حد زیادی این درهمریختگی صدا را کاهش می دهد. استفاده از یک دیافراگم که در اغلب اوقات از جنس ورقه های فلزی می باشد، در بهترین حالت تیتانیومی با قطر سیم پیچ بیشتر نسبت به تویتر ها و یک دهنه شیپور شکل که نسبت اجرای فرکانس های پیش بینی شده ارتفاع و قطر آن فرق دارد. سوپرتویتر ها طراحی می شوند برای صدای بلند و فرکانس های بالا، تولید فرکانس ها توسط دیافراگم با برخورد به دهنه قیفی شکل آن تشدید شده و صدای بسیار بالایی را ایجاد میکند.
تیوتر های هورن:
هورن ها نیز مانند سوپرتیوترها برای پرتاب صدای بالا بکارمیروند با این تفاوت که فرکانس صدای آنها بازتر است و تا حدی فرکاسنهای پایینتر را نیز پوشش می دهند. برای همین صفحه بزرگتر و ابعاد بزرگتری دارند و همچنین هزینه بالاتری نیز دارند.تیوترهای هورن در خود یک یونیت و یک بدنه دارند. به صورتی که یونیت های استفاده شده شبیه به تیوترهای گنبدی است. تیوتر های مخروطی در خود دارای دیافراگمی فرو رفته هستند که از این مدل در تیوتر های هورن هم استفاده شده است.
در گذشته برای ساخت این وسیله از کاغذ و پارچه استفاده می شد اما امروزه معمولا از فلزات سبک با قطر کم برای ساخت تیوتر ها استفاده می کنند و این مواد را جایگزین کاغذ و پارچه های قدیمی کرده اند.
شیپور این دست از تیوتر ها را هورنا می نامند. هورنا قطعه ای است که یونیت به آن متصل شده و ظاهری همانند شیپور دارد و مورد برای پرتاب صدا به جلو استفاده می شود. این وسیله مزیت های بسیاری دارد که نیمی از آن ها، استفاده ووفر های بزرگتر از 8 اینچ است.
تیوتر های بولت (گلوله ای)
تیوترهای بولت در واقع نوعی از تیوتر های هورن هستند با این تفاوت که پخش فرکانس های بالا را خیلی بهتر از تیوتر های هورن انجام میدهند به صورتی که پاسخ فرکانسی این تیوتر ها به بالای 30 کیلو هرتز هم می رسد.
دیافراگم تیوتر های بولت شبیه به گلوله است و به همین دلیل گلوله ای هم نامیده میشوند. تیوتر های بولت یا گلوله ای پرتاب صدای خوبی دارند ولی این دسته ازوسیله ها در صداهایی با فرکانس پایین (2تا3 کیلو هرتز) ناتوان اند و به میدرنج نیاز دارند.
کاربرد انواع تیوتر
بیشترین استفاده از سوپرتیوترها در کنار میدرنج ها می باشد و با استفاده صحیح از آنها می توان تفکیک صدای عالی از سیستم صوتی گرفت. هورن ها صدای وکال را نیز تقویت می کنند. انتخاب بین تیوترها و سوپرتیوترها و هورن ها معمولا با توجه به مابقی اجزای سیستم صوتی انجام می شود. به این معنی که اگر در سیستم از باندهای بیضی و سابها متوسط استفاده می شود و صدای خروجی بم و خفه است با اضافه شدن تیوترها این مشکل برطرف می شود ویا اگر درسیستم صوتی از میدبیس ها و میدرنجها استفاده شده باشد ،برای پرتاب صدای بالاتر از سوپرتیوترها و هورن ها در کنار آنها استفاده می شود .
معمولا سوپرتیوترها در کنار میدرنجها و هورن ها در کنار میدبیس ها استفاده می شوند.
